Εάν οι εξετάσεις αίματος δείξουν υψηλά ένζυμα ήπατος (συκωτιού) ή τρανσαμινάσες, αυτό μπορεί να είναι είτε μια προσωρινή κατάσταση είτε να υποδεικνύει κάποιο υποκείμενο νόσημα, όπως ηπατίτιδες ή χρόνια ηπατική νόσο. Πολλά φάρμακα επίσης μπορούν να αυξήσουν τα ένζυμα του ήπατος.
Τι είναι τα ηπατικά ένζυμα;
Τα ηπατικά ένζυμα είναι πρωτεΐνες που επιταχύνουν τις χημικές αντιδράσεις στο σώμα σας. Αυτές οι αντιδράσεις περιλαμβάνουν την παραγωγή χολής και ουσιών που βοηθούν στην πήξη του αίματος, τη διάσπαση της τροφής και των τοξινών, και την καταπολέμηση των λοιμώξεων.
Ο ευρύτερος όρος περιλαμβάνει:
- Αλανίνη αμινοτρανσφεράση (ALT ή SGPT ), που είναι πιο ειδική για το ήπαρ και σχετίζεται επίσης με το φύλο και την ποσότητα λίπους στο σώμα
- Ασπαρτική αμινοτρανσφεράση (AST ή SGOT ), που δεν είναι ειδική για το ήπαρ και μπορεί να αυξηθεί και σε καταστάσεις άσχετες με το ήπαρ
- Γ-γλουταμυλτρανσφεράση (GGT)
- Αλκαλική φωσφατάση (ALP)
- Χολερυθρίνη ορού
Όμως πιο συγκεκριμένα τυπικά όταν λέμε τρανσαμινάσες εννοούμε ALT (SGPT) και AST (SGOT)
Τι προκαλεί αυξημένα ηπατικά ένζυμα;
Νόσοι του ήπατος, ιατρικές καταστάσεις, φάρμακα και λοιμώξεις μπορεί να προκαλέσουν αυξημένα ηπατικά ένζυμα.
Κοινές αιτίες περιλαμβάνουν:
- Ορισμένα φάρμακα, όπως τα φάρμακα για τη χοληστερόλη (στατίνες) και η παρακεταμόλη (Depon, Panadol κλπ)
- Λιπώδης διήθηση ήπατος.
- Ηπατίτιδα Α, ηπατίτιδα Β, ηπατίτιδα C και άλλοι ηπατοτρόποι ιοί (λοιμώδης μονοπυρήνωση, κυτταρομεγαλοιός, ιός έρπητα).
- Αλκοολική ηπατίτιδα
- Αυτοάνοση ηπατίτιδα.
- Συμπληρώματα βοτάνων και βιταμινών, όπως το τσάι chaparral, το comfrey, ο σίδηρος και η βιταμίνη Α.
Άλλες αιτίες αυξημένων ηπατικών ενζύμων περιλαμβάνουν:
- Έλλειψη α1-αντιθρυψίνης.
- Αιμοχρωμάτωση.
- Κακοήθεια (μαστού, μικροκυτταρικό πνεύμονα, λέμφωμα, μελάνωμα, μυέλωμα).
- Κοιλιοκάκη.
- Κίρρωση του ήπατος.
- Αιμόλυση.
- Μεταβολικό σύνδρομο.
- Μυϊκές καταστάσεις, όπως η πολυμυοσίτιδα.
- Νόσος του θυρεοειδούς.
- Νόσος του Wilson.
- Πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα.
- Πρωτοπαθής χολική κίρρωση.
- Έκθεση σε τοξίνες (πχ κατανάλωση μανιταριών).
- Μυοσκελετικές διαταραχές (κυρίως αφορά μόνο την AST/SGOT και όχι την ALT/SGPT), όπως μετά από έντονη σωματική άσκηση
Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για αυξημένα ηπατικά ένζυμα.
- Κατανάλωση αλκοόλ.
- Ορισμένα φάρμακα, βότανα και συμπληρώματα βιταμινών.
- Διαβήτης.
- Οικογενειακό ιστορικό ηπατικής νόσου.
- Ηπατίτιδα ή έκθεση σε ηπατίτιδα.
Ποια είναι τα συμπτώματα των αυξημένων ηπατικών ενζύμων;
Οι περισσότεροι άνθρωποι με αυξημένα ηπατικά ένζυμα δεν παρουσιάζουν συμπτώματα.
Αν η ηπατική βλάβη είναι η αιτία των αυξημένων ηπατικών ενζύμων, μπορεί να εμφανίσετε συμπτώματα όπως:
- Πόνος στην κοιλιά.
- Σκούρα ούρα.
- Κούραση.
- Κνησμός.
- Ίκτερος (κιτρίνισμα του δέρματος ή των ματιών).
- Ανοιχτόχρωμα κόπρανα.
- Απώλεια όρεξης.
- Ναυτία και εμετός.
Πώς αντιμετωπίζονται τα αυξημένα ηπατικά ένζυμα;
Περίπου 1/3 των ανθρώπων με αυξημένα ηπατικά ένζυμα θα επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα μέσα σε 2-4 εβδομάδες.
Αν τα ηπατικά ένζυμα παραμείνουν υψηλά, ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει περισσότερες αιματολογικές ή απεικονιστικές εξετάσεις, όπως υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία. Μπορεί επίσης να σας παραπέμψει σε έναν ειδικό για το ήπαρ (ηπατολόγο). Η θεραπεία θα εξαρτηθεί από την αιτία των αυξημένων ηπατικών ενζύμων.
Πώς διατηρώ το ήπαρ υγιές;
- Αποφύγετε το αλκοόλ ή καταναλώστε το με μέτρο, ανάλογα με τις συμβουλές του γιατρού σας.
- Μην μοιράζεστε βελόνες ή αντικείμενα που έχουν μολυνθεί με αίμα.
- Τρώτε μια υγιεινή διατροφή.
- Εμβολιαστείτε για την ηπατίτιδα Α και Β.
- Ελέγχετε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα αν έχετε διαβήτη.
- Ενημερώστε τον γιατρό σας για οποιαδήποτε φάρμακα, βότανα και συμπληρώματα που λαμβάνετε.
- Παρακολουθείτε το βάρος σας.
- Να ασκήστε τακτικά.
